Η αναταραχή στα ΑΕΙ-μια εμφύλια κοινωνική σύγκρουση εκκολάπτεται...

Διαβάζω εφημερίδες-βλέπω TV, μένω έκθαμβος!
Ο δημόσιος διάλογος (?), αναλώνεται σε αφορισμούς, σπασμένες βιτρίνες, δακρυγόνα και παραινέσεις σε 'απρόσεκτους' νεαρούς που πάνε και προσκρούουν [καταπως έλεγε ο μέγιστος Πολύδωρας] σε 'ακίνητες' δυνάμεις ασφαλείας.
Ο αγαπητός μου πρώην συνάδελφος [και πάλαι ποτέ δάσκαλος.. να μην ξεχνιόμαστε ;)] κος Βερέμης κατακεραυνώνει συντεχνίες και φατρίες που παρεπιδημούν στα ελληνικά ΑΕΙ-ο πρόεδρος του Κινήματος τα 'μασάει' λίγο είναι η αλήθεια..-Η Αριστερά προσδοκά στην κεφαλαιοποίηση της σύγκρουσης-παλιά μου τέχνη κόσκινο..- η κοινωνία φρικιά.. ["μα να σπάνε την περιουσία του κοσμάκη;;"-"τι κάνει το κράτος;;", κλπ].
Για την υπεύθυνη κυβέρνηση αυτού του τόπου και τον επικεφαλής της δεν θα 'θελα να αναφερθώ-πληροφορήθηκα, εγκύρως, πως κάτι μέρες με καύσωνα που 'χε κλείσει το κέντρο της πόλης από τη χλαπαταγή και τέλος πάντων είχε και νέφος, την 'εκανε' στη Ραφήνα για ρακέτες..

Τι γίνεται λοιπόν εδώ πέρα ..; πίσω από τις κραυγές των επιγόνων του Εισαγγελάτου και τη βδελυγμία του-'πάλι θα κλάψω' Τράγκα, και ημών των σιωπηλών αλλά βαθεία ενοχλημένων θεατών;
Πρόκειται για μια "χούφτα ανεγκέφαλων" που τα σπάνε επειδή θέλουν να μείνουν 'αιώνιοι φοιτητές'; Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε ενέργειες με στενό κομματικό προσανατολισμό που βάλλουν κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης; Τελεί -άραγε- εν κινδύνω η οργανωμένη πολιτεία από οργανωμένα συντεχνιακά συμφέροντα φοιτητών και μελών ΔΕΠ; Ξεθεμελιώνεται πράγματι η "δημόσια και δωρεάν παιδεία"; Ξεπουλάει η κυβέρνηση την παιδεία στο κεφάλαιο βάσει οργανωμένου σχεδίου ;

Κρατήθηκα βδομάδες μακριά από τον πειρασμό να καταγράψω τις απόψεις μου σ' αυτά και σε παρόμοια ερωτήματα, που τόσο πληθωρικά γέμισαν τις οθόνες μας-συχνά και τις στήλες των φυλλάδων που αυτο-αποκαλείται ημέρησιος και εβδομαδιαίος Τύπος και -κάποιοι λίγοι- διαβάζουμε μαζοχιστικά ακόμη ..
Το τελικό έναυσμα γιαυτό το ποστ μου δόθηκε λίγες μέρες πριν.
Αφενός, η κοινοποίηση της έρευνας που διεξήχθη πρόσφατα και -φέρεται να- καταγράφει, πιστεύω σχετικά ρεαλιστικά, τη στάση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στο χαμό που σχετίζεται με τα Α.Ε.Ι.[Θα ξέρετε, ίσως, πως σε μεγάλο ποσοστό οι συμπατριώτες μας τάχθηκαν εχθρικά προς τους ποικίλους κινητοποιούμενους.]
Αφετέρου, η ολοκλήρωση της συνόδου των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. και οι θέσεις που επαν-επιβεβαιώθηκαν από πλευράς τους για το μελλοντικό τοπίο των ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων.
Τελος, οι θέσεις που grosso modo διακινούνται στην μπλογκόσφαιρα εσχάτως με κάποιες παραλλαγές-και ελάχιστες εξαιρέσεις συνοψιζόμενες στην καταδίκη συμπτωμάτων αλλά όχι των βαθύτερων αιτίων της, πραγματικά απελπιστικής, κατάστασης στα Α.Ε.Ι.
Μια σειρά ετερογενών στη φύση τους γεγονότων μ' έπεισαν πως το ζητούμενο στην κατανόηση του μπάχαλου στην Τριτοβάθμια δεν σχετίζεται με τις απαντήσεις που δίνει κανείς αλλά με τα αφετηριακά ερωτήματα που θέτει απέναντι στο φαινόμενο.
Το φαινόμενο, πάντως, ονοματίζω έτσι την αναταραχή στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης , που έχει ήδη λάβει διαστάσεις οξύτατης _κοινωνικής_ σύγκρουσης, εγκυμονεί ανεξέλεγκτες συνέπειες.
Όποιος δεν το βλέπει [δηλ αδυνατεί να το αναγνωρίσει ως τέτοιο]-και είναι πολλοί αυτοί ανάμεσα μας.., απλώς δεν έχει αίσθηση της κατάστασης, των πραγματικών δεδομένων και των συμβολικών ή βαθιά ουσιαστικών διακυβευμάτων.
[το περιεχόμενο των πανεπιστημιακών σπουδών στο άμεσο μέλλον-για όσες τυχόν επιβιώσουν από τη σκύλα της αξιολόγησης και τη χάρυβδη της παραγωγικότητας.., το 'μέλλον της εργασίας', τη σχέση του Πανεπιστημίου με την Αγορά, την ''κατ' αρχήν' κατάλυση της πανεπιστημιακής αυτοτέλειας ', αλλά και το τέλος μιας εποχής με εκφυλισμένα πια χαρακτηριστικά για όσους συμμετέχουν στα πανεπιστημιακά δρώμενα].

Πάμε από την αρχή λοιπόν.
Αυτό που, κατά την ταπεινή μου άποψη, λείπει από το δημόσιο λόγο, είναι τα συγκροτημένα δεδομένα πάνω στα οποία/σε σχέση με τα οποία εξελίσσεται το δράμα.
Εκεί λανθάνει -δομικά μιλώντας- το κλειδί.
Το θέμα δεν είναι αν θα υποχωρήσουν οι φοιτητές, αν θα προωθηθεί αυτό που για κάποιους συνιστά "θεσμικό εκσυγχρονισμό" των ΑΕΙ με τμηματική ή και ριζικότερη αλλαγή της φιλοσοφίας του Νόμου Πλαισίου 1268/82, αν θα συνυπολογίσει η κυβέρνηση το περιώνυμο πολιτικό κόστος στις τελικές επιλογές της ή θα φύγει [με προσωπική προτίμηση: από το παράθυρο..] η Μαριέτα.
Το ζητούμενο είναι να δούμε τη φωτιά πίσω από τον καπνό!
Αυτό που εμένα με κόφτει -σε πρώτο πλάνο- είναι να διαφανεί το ΓΙΑΤΙ..
Γιατί τώρα-μετά από δεκαπέντε χρόνια; Στους καιρούς της συλλογικης αδράνειας, ποιοί και με τι κίνητρα διαμαρτύρονται ; Γιατί χιλιάδες νεαροί άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους και συγκρούονται με τους θωρακισμένους πραιτωριανούς του Βύρωνα;
Γιατί η ΠΟΣΔΕΠ, δηλ η συντριπτικότατη πλειοψηφία των -συντηρητικών κατά τα λοιπά- πανεπιστημιακών έχει σηκώσει τ' άρματα; Μπας και ο -σεβαστός μου προσωπικά- φίλτατος πρύτανης του Καποδιστριακού εζήλωσε επαναστατική δόξα και σήκωσε bandiera rossa ;; Γιατί οι φοιτητές αρνούνται/'αρνούνται' να συνδιαλλαγούν ; Είναι όντως οι 'Ελληνες καθηγητές ένα σμάρι καλοπληρωμένων τεμπέληδων που τρέμουν τη δημόσια κριτική και φθονούν την πρόοδο;
Θα συμβάλλει η -θεμιτότατη κατ ' εμέ- ίδρυση μη-κρατικών ΑΕΙ στην αναβάθμιση των υφιστάμενων; Αν προχωρήσουμε έτσι, θα κάνουμε το πανεπιστήμιο της πέρα-ραχούλας, Χάρβαρντ;

Επίτρεψε μου, κατά συνέπεια, να διαφωνήσω προεξαγγελτικά με όσα ακούμε/διαβάζουμε τόσο ανεύθυνα [συνήθως, φοβάμαι] γύρω μας αναφορικά με τις πολυεπίπεδες κινητοποιήσεις.
[Δεν είναι ένα το επίπεδο- είναι ποικίλες οι διεκδικήσεις και ρευστές οι ισορροπίες.]
Εχω την βαθιά αίσθηση ότι συχνά περιγράφεται γύρω μας μια ιστορία που μοιάζει με ψευδο-δίλημμα στον τρόπο που παρουσιάζεται. Δηλ ένα δίπολο που περιέχει 'καλούς' και 'κακούς'.
Δεν πρόκειται εδώ για μια σύγκρουση ανάμεσα στους θιασώτες των μεταρρυθμίσεων [λίγους συνειδητούς και ακόμη περισσότερους αδαείς περί το φαινόμενο] και στους άγκιστρωμένους στη συντεχνιακή συντήρηση των 'κεκτημένων' ["των δεινοσαύρων επαναστατών"].
Μολονοτι, βεβαίως υπάρχουν μέλη ΔΕΠ σε ελληνικά ΑΕΙ που έχουν λόγους να φοβούνται κάθε αλλαγή που θα έπληττε τη νομή τους, θα απειλούσε το σύστημα συμμαχιών τους και θα τους έβγαζε από τη -μακάρια- βολή τους..
Υπάρχουν, χωρίς αμφιβολία, καραγκιόζηδες στο χώρο αυτό που διακρίνονται για την πολιτική τους δεινότητα αλλά όχι για την επιστημονική τους επάρκεια-για να μην αναφερθώ στην εκπαιδευτική τους ευσυνειδησία..
Να τα λέμε όλα-να μην τα ισοπεδώνουμε όμως..

Και ασφαλώς είναι φαιδρότητες όλα αυτά που ακούγονται για υποκινούμενες κινητοποιήσεις.
Για όσους έχουν περάσει και μάλιστα ενεργά από τα φοιτητικά αμφιθέατρα, είναι γνωστή η εμβέλεια των αριστερίστικών σχημάτων που ηγούνται ανάλογων περιπτώσεων.
ΟΧΙ, αγαπητοί.
Εγώ θα επιλέξω μια διαφορετική ανάγνωση της συγκυρίας.
Ένα βασικό θεωρητικό σχήμα της πολιτικής επιστήμης που ερμηνεύει το φαινόμενο των Επαναστάσεων, θα μπορούσε να είναι χρήσιμο στην κουβέντα μας.
Σύμφωνα μ' αυτό, δεν 'επαναστατούν' ούτε οι πλήρως εξαθλιωμένοι οικονομικά,ούτε και οι συντετριμμένοι κοινωνικά. Ούτε μόνο αυτοί που επιχειρούν να "διατηρήσουν προνόμια"..
Δεν μπορεί τέτοιες στοχευμένες από γνήσια ιδιοτέλεια ενέργειες να συγκεντρώσουν ΤΕΤΟΙΑ μαζικότητα..
Είναι ΛΙΓΟ πιο σύνθετο το πράγμα.
Η ρήξη με την συντεταγμένη πολιτική εξουσία δεν οφείλεται κατ' ανάγκη στο ότι προκύπτει η ΄κατάλληλη' συγκυρία.
Αυτό πάντα κρίνεται εκ του αποτελέσματος.
Η σύγκρουση με το κράτος και τους θεσμούς του, αναφύεται ως αποτελεσμα της _απονομιμοποίησης_ της υφιστάμενης εξουσίας.
Της άρσης δηλ ενος κοινωνικού συμβολαίου που αποδεικνύεται εν τοις πράγμασι ανίκανο να καλύψει και τις δύο πλευρές.
Από την πλευρά αυτών [φοιτητών και μελών ΔΕΠ-που παίζουν το τελευταίο τους χαρτί σε μια κοινωνική συγκρουση που οι παντες παραβλέπουν..], το θέμα ΔΕΝ είναι ασφαλώς η περιώνυμη αξιολόγηση.
Ούτε το περιεχόμενο αυτής της 'αξιολόγησης'-μήπως btw πρόκειται για μια διαδικασία με εμφανώς ειλημμένα αποτελέσματα..;;-δεν το πιστεύω!
[Μήπως η δεδομένη υποχρηματοδότηση επισφραγίζει με τη βούλα την καταδίκη τμημάτων που δεν θα συμμορφώνονται με τη λογική της Αγοράς; Ποιάς Αγοράς είναι χρήσιμα, τμήματα Φιλοσοφίας, Θεολογίας και λοιπών θεωρητικών σπουδών; Μπορεί λοιπόν το σύνολο της γνώσης του επιστητού να είναι Αγοραίο; Θέλουμε μια γνώση που να μην είναι απαραίτητα κομμάτι ενός εμπορεύματος..;]
Ρητορικά ερωτήματα για οσους έχουν καλόπιστα στοιχειώδη επαφή...
Το ζήτημα κρύβεται ΠΙΣΩ από τις γραμμές.
Στις ρωγμές δίκαιων ή παράλογων αιτημάτων.
Στο περιθώριο προσδοκιών και φοβιών χωρίς αποδέκτες.
Και γιαυτό μ' ενδιαφέρει να μιλήσω.
Αν εξακολουθεί κάτι να σας λείπει απο το συλλογισμό μου, να το ονοματισω καθαρά: αναφέρομαι στο φάσμα της ανεργίας που προβάλλει στο παρασκήνιο.
Για το Δυτικό κόσμο και το ισχυρό δίκτυ κοινωνικής πρόνοιας που υφάνθηκε ποικιλοτρόπως τον προηγούμενο αιώνα, το δικαίωμα στην εργασία, δηλ στην επιβίωση ήταν αναπαλλοτρίωτο.
Έτσι πορεύτηκε ιστορικά ο καπιταλισμός-και έτσι -επιτυχημένα- μεταλλάχτηκε.
Η δε ανώτατη μόρφωση στην ελληνική κοινωνία υπήρξε το σημαντικότερο όχημα κοινωνικής κλπ αναβάθμισης από τα τέλη του 19ου αιώνα και εξής-έτσι η χώρα αυτή απεφυγε τη δημιουργία μιας δομημένης ταξικής κοινωνίας και μιας σύστοιχης αριστοκρατίας-για να μην ξεχνιόμαστε..
Αλλά άστο αυτό-να πιάσουμε τα minima: Είναι ακριβως η αδυναμία του κράτους σήμερα να εξασφαλίσει τη δυνατότητα εργασίας-αξιοπρεπούς επιβίωσης στους πολίτες του που θέτει σε αμφισβήτηση την ισχύ και την ίδια τη νομιμότητα του..
Υπό μια έννοια μπορεί να διαβαστεί ως μια κρίση πολιτικής εκπροσωπησης απέναντι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.
Η γενικευμένη αντίδραση του φοιτητικού δυναμικού που σε μεγάλο ποσοστό στηρίζει εκλογικά τα δύο μεγάλα κόμματα-να μην ξεχνιόμαστε, ερμηνεύεται μέσα απ' αυτό το πρίσμα.
Την πεποίθηση των παιδιών πως είναι καταδικασμένα κοινωνικά.
Την αίσθηση ότι μην έχοντας μπάρμπα στην Κορώνη, είναι τελειωμένα εκεί έξω.. (:
Την ατεκμηρίωτη (;) εκτίμηση ότι το σύνολο των σχεδιαζόμενων αλλαγών κάθε άλλο παρα απαντούν στα υπαρκτά προβλήματα τους.
[που να αρχίσεις και που να τελειώσεις..;]
Θέλετε κι αλλες αλήθειες;
Όποιος σπέρνει ανέμους-θερίζει θύελλες.
Γενιές ολόκληρες φοιτητών εκπαιδευτήκαμε στο πιο χυδαίο σύστημα πελατειακών σχέσεων-ειδικά όταν το έλλειμμα πολιτικής αντιπαράθεσης καλύφθηκε με εκδρομές στη Μύκονο και σφηνάκια στο (*&^ club..
Αν θέλετε να το συγκεκριμενοποιήσω, προνομιακά-τα τελευταία 15 χρόνια, στην εποχή της συναίνεσης.
Όταν κάθε συζήτηση για εσωτερική αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών, θεωρούνταν 'eντατικοποίηση'..
Όταν οι φωτισμένοι δάσκαλοι σε επιμέρους Τμήματα-και γνώρισα καποιους.., λιθοβολούνταν από το μπλοκ των πιο αντιδραστικών συναδέλφων τους με αιχμή του δόρατος τους ίδιους τους αριστερούς φοιτητές τους..
'Οταν το ΥΠΕΠΘ κώφευε ή αδρανούσε στα αιτήματα της συγκυρίας.
Όταν οι 'νέες τεχνολογίες', η΄κοινωνία της πληροφορίας' και η ηλεκτρονική δικτύωση αποτελούσαν κενά γράμματα ..
Εργασιακή ανασφάλεια λοιπόν σε ένα 'απειλητικό' περιβάλλον κοινωνικής ρευστότητας.
Με ένα πτυχίο χωρίς αντίκρυσμα για πολλούς-παρα πολλούς...
Κάτι που ελάχιστοι ήσαν σε θέση να κατανοήσουν με ακρίβεια όντας 'μέσα'..Όταν βγήκαν έξω-ήταν αργά. Τον έπιναν πια στεγνά-με το ρολόγι να μη γυρίζει πίσω..
[οι γονείς μου άσκησαν αδιαλείπτως ένα επάγγελμα επί 35 και πλέον συναπτά έτη. Στα 18 μου διάβαζα σε ένα ξένο έντυπο πως κατά μέσο όρο η γενιά μου θα άλλαζε ~7 επαγγέλματα μέχρι το τέλος της παραγωγικής της ηλικίας-(ΠΟΙΑ άραγε είναι αυτή..;) Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό για τη στήριξη και τη θωράκιση που μου παρείχαν τα κρίσιμα νεανικά μου χρόνια. Πριν κλείσω τα 36 μου, μετράω πως έχω ποικιλοτρόπως βιοποριστεί από περισσότερα απ' όσα ανέφερε εκείνη η στατιστική..]

Σας φαίνονται κάπως θεωρητικά και αφηρημένα όλα αυτά-διόλου δεν είναι..
Ισχυρίζομαι, απλώς, πως μια θεμιτή προσέγγιση αυτού που συμβαίνει γύρω μας δεν μπορεί/δεν πρέπει να αναλωθεί σε ανεξοδες καταγγελίες και λοιδωρίες..[μια χούφτα αληταράδες, οι γνωστοί αριστεριστές, οι δυνάμεις αντίστασης στην κοινωνική πρόοδο, οι ομάδες πίεσης φοιτητών και διδασκόντων, οι φαντασιοκόποι δεινόσαυροι, κλπ, κλπ].
Όχι πως όλα αυτά, συχνά, _συχνότατα_ δεν έχουν μια μεγάλη δόση αλήθειας. Απλώς, δεν προσδιορίζουν με κοινωνιολογικούς όρους και παραμέτρους το πρόβλημα-το επιχρωματίζουν ηθικά και το περιορίζουν εστιακά.. ["όταν στον ηλίθιο δείχνανε το φεγγαρι, αυτός κοίταγε το δάκτυλο.."-συγχωρήστε με ..].
Δηλαδή το συσκοτίζουν, επιχειρώντας με μια διευρυμένη κοινωνική συναίνεση να το συντρίψουν ["ο έλληνας φορολογούμενος", "το δημόσιο χρήμα", "η ανάγκη στήριξης άλλων ευπαθών κοινωνικών ομάδων" και όχι των κωλόπαιδων, κλπ, κλπ..].
Και γιαυτό όλες αυτές οι αναλύσεις αστοχούν.
Η εν πάση περιπτώσει δεν μιλάνε "για την ταμπακέρα".
Πλήττουν -κάποτε ορθά- το σύμπτωμα, αλλά όχι το πρόβλημα (-:
Νοσεί το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο; Ασφαλώς!
Φέρουν, όπως φαίνεται και παραπάνω, μερίδιο ευθύνης τα μέλη του; Σαφέστατα!
Θα θεραπεύσει καμία από τις σωρευμένες παθογένειες και τις στρεβλώσεις το προτεινόμενο σχέδιο μεταρρύθμισης; Προφανώς όχι.
Απαιτούνται καινοτόμες πρόνοιες και ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες; Αναντίρρητα-ερήμην όμως των άμεσα ενδιαφερομένων και μάλιστα σε καθεστώς παγιωμένης αντιπαλότητας.. η τύχη ανερμάτιστων πάτσγουορκ που αυτο-αποκαλούνται πλαίσια νόμου, είναι προδιαγεγραμμένη..
Αυτά για την κορυφή του παγόβουνου.
Περαιτέρω, όμως, το πρόβλημα αφορά στο μέλλον-ή για την ακρίβεια στην ανυπαρξία του..
Όσο η ελληνική κοινωνία θα παραμένει ουραγός στις διεθνοποιημένες εξελίξεις που αφορούν τα ποικίλα αιτήματα του εκσυγχρονισμού, όσο νοοτροπικά θα πάσχει απο τις συγγνωστές παθογένειες και το φαύλο κύκλο των αντιφάσεων, όσο οι προοπτικές για το που (*&^%$%^&*(&^%$ πάει αυτή η χώρα-τι ενδεχόμενα ανάπτυξης διαθέτει-άρα τι ευκαιρίες για τα πιο δυναμικά στρώματα της νεολαίας υφίστανται.., θα παραμένουν ζοφερές, τόσο θα συνεχίσουμε με αυξανόμενη συχνότητα να βαλλόμαστε πανταχόθεν από μύδρους με εκρηκτικό κοινωνικά περιεχόμενο.
Από καινοφανείς διχασμούς.
Από σχίσματα με άλλες ρίζες απ' αυτές που [ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΝΑ] διακρίνουμε..
Όπως σημείωνε και ένα βιβλίο που διάβαζα στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, οι συρράξεις στην αυγή του 21ου αιώνα στο δυτικό κόσμο, θα μείνουν γνωστές ως the coming welfare state wars..
Και θα αφορούν, ως γνήσιοι εμφύλιοι πόλεμοι, κοινωνικά στρώματα και -θυμηθείτε το ασφαλιστικό- ενδιάμεσες γενιές στο εσωτερικό της ίδιας διαιρεμένης [ευρωπαϊκής] κοινωνίας...