Ιστορίες με στρας, σκέψεις, ρεύσεις, παύσεις, τράς, αλλά χωρίς 'rush'...

Wednesday, January 31, 2007

Το παρελθόν της Ιστορίας

‘‘«Πες μου λοιπόν μπαμπά, ποιά είναι η χρησιμότητα της Ιστορίας;» ρωτούσε πριν από λίγα χρόνια τον ιστορικό πατέρα του ένα νεαρό αγόρι, με τον οποίο διατηρώ ένα ιδιαίτερο δεσμό [...] Σε κάθε περίπτωση, αυτή η ερώτηση ενός παιδιού, τη δίψα για μάθηση του οποίου μάλλον δεν κατόρθωσα να ικανοποιήσω τότε, μου αρκεί ως σημείο αφετηρίας [...] Το ζήτημα που θέτει, με την ενοχλητική αμεσότητα αυτής της ατίθασης ηλικίας, δεν είναι τίποτα άλλο παρα η νομιμοποίηση της Ιστορίας»’’.

Μarc Bloch*, Απολογία για την Ιστορία: Το επάγγελμα του ιστορικού, Αθήνα 1994.

- Το ερώτημα είναι άμεσο: σε τι χρησιμεύει η Ιστορία; Οι απαντήσεις που δοθηκαν διαχρονικά είναι ποικίλες, συμπληρούμενες μα και αντιφατικές [ανοικείωση, αναζήτηση των ριζών, συσχετισμός παρόντος-παρελθόντος, διαπαιδαγώγηση, όχημα κοινωνικής μεταβολής]. Θα προσπαθήσω να είμαι συνοπτικός και κατ΄ανάγκη σχηματικός στην περιγραφή μου.

Σε κάθε περίπτωση, η ενασχόληση με το παρελθόν δεν αποτελεί μια αθώα δραστηριότητα καταγραφής του «τι ακριβώς έγινε», όπως μας έλεγε ο Λεοπολντ Φον Ρανκε στα χρόνια άνθησης του γερμανικού θετικισμού στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι γνωσιοθεωρητικές εξελίξεις [οι επισημανσεις της γλωσσολογίας, της φιλοσοφίας, της πολιτισμικής κριτικής, κλπ], αλλά και οι κοινωνικές αναδιατάξεις [κοινωνικά/πολιτικά δικαιωματα σε αναδυθείσες ομάδες, αντιαποικιοκρατία, κλπ]στον 20ο αιώνα υπονόμευσαν αναπόδραστα την παλαιότερη, αφελή σήμερα πεποίθηση πως μπορούμε να προσεγγίσουμε αντικειμενικά το παρελθόν ως μια απτή οντότητα. Αυτό, ωστόσο, διόλου δεν υπέσκαψε το κύρος της Ιστορίας ως επιστήμης-απλώς την αναπλαισίωσε, την απομάκρυνε από τον εμπειρισμό και τις στείρες εκδοχές του θετικισμού. Της επέτρεψε να αναπτύξει στοχαστικότητα, να συνομιλήσει με άλλα, συγγενή της πεδία και να αποδεχτεί την πολλαπλότητα. Η δυνατότητα πλήρους αναπαράστασης υποχώρησε ενώπιον του αιτήματος της ερμηνείας. Η ιστορία μεγάλωσε, γονιμοποιήθηκε και εξακτινώθηκε σε νέα πεδία-περαν της πολιτικής και διπλωματικής ιστορίας, της δράσης των μεγάλων ανδρών και των σπουδαίων μαχών.

Αυτές οι διαπιστώσεις όμως αφορούν μόνο στην ακαδημαϊκή μορφή ιστορίας, την ιστορία των ιστορικών.

Υπάρχουν πολλές μορφές συναλλαγής με το παρελθόν-για την ακρίβεια λειτουργίες και δίαυλοι ιστορικής αναπαράστασης (mnemonics) στη διαχρονία στο εσωτερικό των διαφορετικών κοινωνιών. Ο μύθος, το έπος, οι θρησκευτικές εορτές, τα μνημεία, οι επιγραφές, η προφορική μνήμη, τα μουσεία, τα ιστορικά μυθιστορήματα, οι επέτειοι, τα η οδοσήμανση, τα ιστορικά σεμινάρια, οι κινηματογραφικές ταινίες, τα αφιερώματα σε εφημερίδες και περιοδικά, εσχάτως το Διαδίκτυο, αποτελούν μόνο μερικά από τα μέσα συνδιαλλαγής του παρόντος με το παρελθόν. Κοινός παρανομαστής όλων αυτών είναι ότι δεν αφορούν το έργο του ακαδημαϊκού ιστορικού.

Αν πάντως, έπρεπε να ορίσουμε συμβατικά τη μορφή της συντεταγμένης ιστορικής δεοντολογίας με τα όποια ειδικά χαρακτηριστικά και τις τροποποιήσεις που προσέλαβε στο χρόνο, θα λέγαμε πως: η ιστορία αποτελεί μια πειθαρχημένη διανοητική δραστηριότητα, η οποία ελέγχει την αξιοπιστία των πηγών της, το συσχετισμό των δεδομένων με τα συμπεράσματα, είναι ανοιχτή σε διάλογο και τέλος λειτουργεί αναστοχαστικά πάνω στις μεθόδους και τη θεωρία της.

Πάμε τώρα στο σχολείο.

Το ελληνικό σχολείο, όπως και όλα τα λοιπά σχολειά τον καιρό της δόμησης των εθνικών κρατών [μεγαλος 19ος αι.] υπέταξε για προφανείς λόγους την ύπαρξη του στο στόχο της εθνικής ολοκλήρωσης ή της εθνικής ομογενοποίησης. Ο Μαντσίνι, εθνικός ποιητής της Ιταλίας έλεγε τον καιρό της ιταλικής ενοποίησης [~1863] στον [στρατηγό] Γκαριμπάλντι: «φτιαξαμε την Ιταλία, καιρός να φτιαξουμε τους Ιταλούς».

Στα ταραγμένα εκείνη την εποχή βαλκάνια, η εθνική Ιστορία των επιμέρους αντιμαχόμενων κρατών εξελίχτηκε σε κατεξοχήν πολιτικό όπλο. Και οι επιστημονικές (;) μελέτες των εκπροσώπων της, βέλη στη φαρέτρα των διπλωματικών ισχυρισμών. Άπειρα τα παραδειγματα και από την ελληνική περίπτωση [βλ. Κ. Παπαρρηγόπουλος στο Συνέδριο του Βερολίνου].

Υπ’ αυτη την έννοια, όπως μας έχει δείξει υποδειγματικά η καθ. Χριστίνα Κουλούρη στη διατριβή της Ιστορία και Γεωγραφία στα ελληνικά σχολεία (1834-1914): γνωστικο αντικείμενο και ιδεολογικες προεκτάσεις (ΙΑΕΝ, 1988), το μάθημα της ιστορίας στα ελληνικά σχολειά από τον καιρό της Μεγαλης Ιδέας και εξής στόχευε στην εγχάραξη της ηθικής και πρωτιστως της εθνικής αγωγής. Στην ενστάλαξη συγκεκριμένων αρχών, δομικών παραδοχών και αξιών στα τέκνα των Ελλήνων-στις θυγατέρες τους θα έπαιρνε καιρό να ακολουθήσουν..

Τα σχολικά βιβλία της Ιστορίας αξιοποίησαν την έννοια του ιστορικού προορισμού του Έθνους, βαθμιαία ενσωματωσαν τη βυζαντινη περίοδο [που αρχικά ΔΕΝ υπήρχε] στο ωρολόγιο πρόγραμμα τις πρώτες δεκαετίες μετά την Ανεξαρτησία [γιατί θεωρούνταν εποχή παρακμής], αναγόρευσαν επίσης την -εκτός αρχαίας Ελλάδος- Μακεδονία σε αναπόσπαστο μέλος του εθνικού κορμού[βλ. Δοκίμιον περι της Πτωσης της Αρχαίας Ελλάδος, του Γ. Κοζάκη Τυπάλδου], υπομίμνησκαν αδιαλείπτως την ύπαρξη των ‘αλυτρωτων αδελφών’, συγκρότησαν την έννοια του ‘ιδιάζοντος χαρακτηρα του ελληνικού έθνους’ [διανοητική κατασκευή, γνωστότερη σήμερα ως ιδιοπροσωπία], προσδιόρισαν αντιθετικά [δλδ αρνητικά προς τους Ελληνες] τους άλλους λαούς. Χρωμάτισαν με μελανούς τόνους την εικόνα τους: τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά τους και τις ηθικές και πνευματικές τους ιδιότητες [π.χ. οι ρυπαροί Τούρκοι, οι χοντροκέφαλοι Βούλγαροι, οι δόλιοι Οβριοί, κλπ]. Απεικόνισαν με ενάργεια τα εδαφικά όρια -δλδ τα ‘εθνικά δίκαια’ του Ελληνισμού [μέσω της χάραξης πραγματικών η φαντασιακών χαρτών]-, άρα και τις εθνικές ημών διεκδικήσεις [βλ. ενίοτε ως την Κόκκινη Μηλιά]. Καλλιέργησαν τη θρησκευτικότητα ως συστατικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας-[=της διαρκώς ενδυναμούμενης δλδ αυτοεικόνας] των Ελλήνων.

Συνολικά, ενίσχυσαν την «οργανική» αντίληψη περί έθνους δα του συναισθηματικού δεσμού με την πατρίδα. Και όλα αυτά –για να μην ξεχνιόμαστε με τους γλωσσαμύντορες- στο μοναδικό ιδιόλεκτο που προσιδίαζε σε ένα λαμπρό και άσπιλο Έθνος, σε άπταιστον καθαρεύουσα. Μη λησμονώντας βεβαίως να εξελληνίσουν σε διάφορες πρόσφορες φάσεις [και ως το 1930] τα ¾ των παλαιότερων ξενικής χροιάς και προέλευσης τοπωνυμίων από τα 11.000 που συναντώνταν στη χώρα. Εξαλείφοντας έτσι κάθε ανεπιθύμητο ίχνος μη-ελληνικής επιρροής.

Τα χρόνια πέρασαν.

Οι Βαλκανικοί πόλεμοι κληροδοτησαν τις «Νέες χώρες» στο ελλαδικό βασίλειο και διπλασίασαν σχεδόν την έκταση και τον πληθυσμό του. Οι πρόσφυγες σε διάφορα κύματα και από ποικίλους προορισμούς, εγκατεστημένοι κυριως στις βόρειες περιοχές της χώρας, ενδυνάμωσαν συντριπτικά την εθνική συνείδηση του πληθυσμού αμφισβητούμενων περιοχών. Κακήν-κακώς, το ελλαδικό κράτος συγκέντρωσε εντός του τους πλείονες θύλακες του ελληνισμου στην ανατολική μεσόγειο.

Η μικρασιατική εκστρατεία έκλεισε τον ιστορικό κύκλο της επέκτασης. Ο μεσοπολεμος όξυνε τα κοινωνικά προβληματα, με την πολιτική αστάθεια να αποτελεί απλή ανάκλαση τους. Οι παγκόσμιοι πόλεμοι δυσχέραναν την εμπέδωση της εθνικής [δλδ της κρατικής] κυριαρχίας, ο Εμφύλιος άνοιξε χαίνουσες πληγές και διαίρεσε [την τριακονταετία ως την πτώση της Χούντας] -κατα τις διακηρύξεις των κρατούντων- τον πληθυσμό σε εθνικόφρονες και μιάσματα.

Στον καιρό της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας που διανύουμε, τα σχολικά εγχειρίδια της ιστορίας σταδιακά ξαναγράφτηκαν εξοβελιζοντας πολλές ακραίες διατυπώσεις, ισχυρισμούς και θέσεις προηγούμενων περιόδων. Η Ελλάδα εντάχτηκε θεσμικά στην μεγαλή ευρωπαϊκή οικογένεια που οραματιζόταν. Το φυσικό τοπίο μεταβλήθηκε δραστικά, ο κατα κεφαλήν πλούτος της [χωρίς τα παραδοσιακά ‘μαύρα’ της παραοικονομίας που δεν ενσωματώνει το επίσημο ΑΕΠ] αυξηθηκε συντριπτικά, παραδοσιακοί εχθροί [όπως η Βουλγαρία] μεταλλάχτηκαν σε φίλους, επαφές και ανθρώπινες ροές με όμορες χώρες κλιμακώθηκαν [Αλβανία], νέα κυρίαρχα κράτη με ονόματα που σφετερίζονταν το αδιαπραγμάτευτο ελληνικό παρελθόν προέκυψαν [FYROM], εσωτερικά το συνολικό προφίλ της χώρας -και οι εικόνες που τη συναρθρώνουν- άλλαξαν.

Η Ευρώπη της οποίας αποτελούμε οργανικά μέλη ενοποιηθηκε οικονομικά και διοικητικά-και συνεχίζει να εγκολπώνει νέα κράτη στα ανατολικά της, η παγκοσμιοποίηση έφερε νέες πρακτικές-μαζί και ένα άλλο λεξιλόγιο [Νέα Τάξη], οι διεθνείς ισορροπίες αναδιαμορφώθηκαν ριζικά [Αμερικανική ηγεμονία], ασύμμετρες απειλές αναδύθηκαν [τρομοκρατία], περιφερειακές διενέξεις [και στρατιωτικές επεμβάσεις] στα περιξ αναφάνηκαν [Γιουγκοσλαβία, Μ. Ανατολή], η τεχνολογία αναδιάταξε ριζικά την ίδια την καθημερινότητα μας, την κουλτούρα μας [Arthur Johnson, culture= a full way of life].

Τα βιβλία που το ελληνικο δημόσιο εξέδιδε [και εκδίδει] πως άραγε ανταποκρίθηκαν απέναντι σε όλα αυτά; Πως ενσωματωσε η κοινωνία γνωστικά τη μεταβολή; Τι θεωρησε αναγκαίο να συμπεριλάβει στα σχολικά εγχειρίδια; Πως διαχειριστηκε η Πολιτεία μείζονες, χωρίς προηγούμενο εξελίξεις σε νοοτροπικό επίπεδο; Πως σε ποιά κατεύθυνση [και πόσο] ασχολήθηκε με τη διαπλαση των ελληνόπαιδων;

Τι ακριβώς έκανε το ελληνικά κράτος για να προετοιμάσει τα νεοτερα μελη του-αυριανούς πολίτες για το νέο περιβάλλον, τις νεες επικρατούσες πραγματικότητες;

Χωρις αμφιβολία, τα αποτελέσματα ήσαν πενιχρά.

Απέναντι σε όλες αυτές τις κοσμογονικές εξελίξεις, οι επίσημοι εκπαιδευτικοί μηχανισμοί [βασικά ΥΠΕΠΘ, αλλά και τα κόμματα εξουσίας, η πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών, κα] επέδειξαν για μια σειρά ετερόκλητων λογων, παραδειγματική αδράνεια και απραξία.

Για οποιοδήποτε, πιστευω, καλόπιστο παρατηρητή είναι σαφές πως η εθνοκεντρική αφήγηση διατηρήθηκε ακέραια. Το σχολείο διατηρησε ακέραιο τον γνωστό, παραδοσιακό του ρόλο και τους εξίσου γνώριμους σκοπούς του.

Τα σχολικά εγχειρίδια –ειδικά αυτά της νεότερης ιστορίας- παρεμειναν, με κάποιες αποτυχημένες τελικά προσπάθειες, μεταρρύθμισης, ίδια. Παλιά και δοκιμασμένα.

Σαν το παλιό, καλό κρασί.

Ανελαστικά και αυτιστικά, το στατικό περιεχόμενο της εκπαίδευσης που συνδεόταν με το παρελθόν και τη συντηρηση των εθνικών μύθων συνέβαλε στον αυτο-εγκλωβισμο της κοινωνίας στις διακεκριμενες φενάκες της [π.χ. υπόθεση Τσεναϊ].

Οδήγησε σε εσωτερικές αντιφάσεις, εξεθρεψε εν τη απουσία του την άκρατη συνομωσιολογία, επέτρεψε τη μετατροπη της βραδυνής ζώνης των μικρότερων καναλιών σε βασίλειο των τηλ-εμπόρων του ‘ελληνικού μεγαλείου’ με το κομμάτι, διεύκολυνε τη γνωστική αποσάθρωση ενός μεγάλου αριθμού πολιτών, ανέστειλε καθε αξιολογη απόπειρα μεταβολής από τα γνωστά κι ‘αγαπημένα’, ώθησε σε ποικίλα αδιέξοδα-των πολιτικών συμπεριλαμβανομένων.

Η ιστορία μελετά τους ανθρώπους μέσα στο χρόνο, έγραφε ο Μαρκ Μπλοχ, και η έρευνα έχει συνεχώς ανάγκη να συνδέει τους νεκρούς με τους ζωντανούς.

Η σύγκρουση όμως που μαίνεται στο δημόσιο χώρο τον τελευταίο καιρό με αφορμή ένα σχολικό βιβλίο του δημοτικού, δεν αφορά στην επιστήμη.

Σχετίζεται από την πλευρά της πλειοψηφίας αυτων που αντιδρούν με την Ιδεολογία.

Και σ’ αυτο το πρίσμα θα αποπειραθώ να την αναγνώσω.

* Ο Μarc Bloch (1886-1944) από τις ιδρυτικές μορφές της γαλλικής Σχολής των Annales στο μεσοπόλεμο αποτελεί εμβληματική μορφή της ιστοριογραφίας του 20ου αιώνα. Πρωταγωνίστησε στην υπέρβαση της ‘γεγονοτολογικής ιστορίας’, πρόταξε την έννοια της ιστορίας-πρόβλημα [histoire probleme], συνεισέφερε στην ‘ιστορία των νοοτροπιών’, ανέδεδειξε τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες και τον δημογραφικό παράγοντα στην ιστορική ανάλυση.

Παλιός dreyfousard και οπαδός της μετριοπαθούς αριστεράς, o σπουδαίος αυτός ιστορικός με τη διεθνιστική επιστημονική προσέγγιση υπήρξε και ένθερμος πατριώτης: ο Μάρκ Μπλοχ συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση, συνελήφθηκε και βασανίστηκε άγρια από τους Ναζί. Τουφεκίστηκε το πρωί της 16ης Ιουνίου 1944.

Αναρωτιέμαι, πόσοι από όσους μιλούν σήμερα ως αυθεντίες για την ιστορία και τις ανάγκες της, γνωρίζουν πρωτογενώς το έργο του..;

Tuesday, January 30, 2007

πρόσκαιρη αλλαγή πλεύσης-μιλώντας για την Ιστορία..

Για όσους συχνάζουν ή εστω περνάνε ενίοτε από εδώ μέσα είναι μάλλον γνωστό πως ο παρών ιστότοπος ενέχει χαρακτήρα άστατης ημερολογιακής καταγραφής.
Αποτυπώνει προσωπικά βιώματα, καταγράφει όψεις εμπειρίας.
Κι όταν κάποτε παρεισφρύουν σοβαρότερα θέματα, όπως της τρέχουσας πολιτικής, κλπ επικαιρότητας, πάντα [απ' όσο ανακαλώ] συμβαίνει στο πλαίσιο μιας άμεσης εμπλοκής του γράφοντος.


Νομίζω πως προσωρινά επιθυμώ να κάνω μια εξαίρεση.

Να παρεκτραπώ απ' τις γνωστές συνήθειες μου.
Να πάρω θέση σε ζητήματα που θεωρώ μείζονα.
Σε ασύστολες στρεβλώσεις, σε ανενδοιάστες φενάκες.

Διαβάζω και ακούω μήηνες τώρα σχόλια και σχολιανά με αφορμή την εκδοση του νέου σχολικού εγχειριδίου που διδάσκονται τα παιδιά της ΣΤ' Δημοτικού.
Αντιδρώ ανάλογα με τα κέφια, συγκυριακά και περιπτωσιολογικά.
Τα παίρνω στο κρανίο-και μετά λησμονώ τις)*&*^#@#.
Περιπλανιεμαι σε δικτυακές συζητήσεις που όλο και τακτικότερα έχουν [ή καταλήγουν να προτάσσουν] στο επίκεντρο τους την ιστορία.
Εξίσου συχνά ιστορίες και τη σχέση τους με την Ιστορία.
Το έθνος και η πορεία του [το ελληνικό ασφαλώς, ε..-γιατί τ' άλλα στα π@π@ρ&@ μας τα γράφουμε...] κατέχουν περίοπτες θέσεις στους διαλόγους (;) που στήνονται π.χ. εδώ κι εκεί στο αχανές Δίκτυο.
Για να είμαι ακριβής, υπάρχουν πάντα κάποιες εστίες φιλόξενων ιστολογίων σε τέτοιες θεματικές με τους οικοδεσπότες τους να βάζουν συχνά λάδι στη 'δικτυακή φωτιά' με αλλεπάλληλα ποστ.

Δίπλα σ' αυτά υπάρχουν ιστοσελίδες ταγμένες με ιεραποστολική προσήλωση και περισσό ευσεβισμό στα νάματα του Έθνους άμα τε και της (χριστοδουλικής μορφής) Ορθοδοξίας [συνηθεστάτα].
Αυτές οι σελίδες παρουσιάζουν την εξής ιδιομορφία.
Όργανα κύκλων μαχητικού πολιτικού προβληματισμού που εκφράζουν συνήθως ακραίες σέχτες και πάντως όχι αριθμητικά δημοφιλείς σε _αμιγώς πολιτικό επίπεδο_, [π.χ. με ακροδεξιό ή αριστερό-αριστερίστικο χαρακτήρα, θα σας γελάσω.. Αυτά τα δυό όλο και περισσότερο διαπλέκονται σε ένα άνευ όρων εναγκαλισμό!], οι εν λόγω ιστότοποι αποκρυσταλλώνουν, αναπαράγουν, διαχέουν και συστηματοποιούν ιδεολογικοποιημένες απόψεις μεταμφιεσμένες σε αντιμενικοποιημένες αλήθειες.
Υπάρχουν βέβαια κι άλλοι.
Με έτερες αφετηρίες.
Θεμιτότερες κατά τη γνώμη μου.
Προσφυγικές οργανώσεις που αντιλαμβάνονται τα νέα δεδομένα στο δημόσιο σχολείο ως προσβολή στη μνήμη [μαρτυρικών τόπων και βασανισμένων ομάδων που άσβεστα συντηρούν-σε ποιό ακριβώς πλαίσιο αραγε;] και ακόμη χειρότερα δυνητικά ακύρωση του ουσιωδώς πολιτικού ρόλου τους στο πολιτικό παιχνίδι.
Συντηρητικοί πολιτικοί στοχαστές, συνδεμένοι με την Εκκλησία διανοούμενοι, απλοί άνθρωποι του μόχθου που δεν δύνανται [πρακτικά μιλώντας] να αξιολογήσουν τις αλλαγές στη σχολική ιστοριογραφία, καιροσκόποι δημοσιολογούντες, πληρωμένοι [να το ξαναγράψω..;] δημοσιογραφικοί κονδυλοφόροι, όπου-φυσάει-ο-(εκλογικός)άνεμος- κοινοβουλευτικοί των κομμάτων εξουσίας, αποπροσανατολισμένοι [IMHO] αριστεροί/'αριστεροί',
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ πολλοί πολίτες μεγαλωμένοι με άλλα σχολικά διαβάσματα [σαν και τα πρωιμα δικά μου ασφαλώς!] και με -δεδομένο- δικαίωμα να διαφωνούν.
Τέλος, αν εξαιρέσουμε έναν, όσο ξέρω εγώ δλδ, αξιόλογο επαγγελματία ιστορικό με σοβαρή προσωπική ερευνητική agenda σε ζητήματα που για καιρό πολύ δεν έλαχαν [κατα την άποψη του] της μέριμνας της επίσημης Ελλαδικής εθνικής ιδεολογίας, δεν ξέρω ΚΑΝΕΝΑ, μα κανένα επιστήμονα με καταγεγραμμένο ερευνητικό στίγμα [μελέτης] στο χώρο που να στοιχίζεται στις τάξεις των αντιδρώντων.

Καταρχάς, όλα αυτά δεν είναι φυσικά αρνητικά.
Προφανώς σε ένα δημοκρατικό καθεστώς ελευθερίας της έκφρασης η διαφορετική άποψη είναι κέρδος.
Αν μάλιστα διασφαλιζόταν η δυνατότητα ενός καλόπιστου διαλόγου στη μόνη δυνατή βάση που εγώ τουλάχιστον γνωρίζω, δλδ με σεβασμό στις αρχές του ορθού λόγου-δεσμευτικού στη σκέψη και την επιχειρηματολογία μας, με τεκμηριωμένες απόψεις και επιθυμία συνδιαλλαγής, θα μπορούσαμε ενδεχομένως όλοι να κερδίσουμε.
Αν δηλαδή όντως μας ενδιέφερε η ιστορία ως γνωστική πειθαρχία [=discipline] και όχι η συγκαλυμένη πολιτική.
Αν διαχωρίζαμε την Ιστοριογραφία από τη Μνήμη.
Αν αντιλαμβανόμασταν την Ιστορία ως επιστήμη και όχι ως πάρεργο.
Αν συμφωνούσαμε στους όρους διεξαγωγής του διαλόγου.
Αν ξέραμε σε ΤΙ αναφερόμαστε κάθε φορά.
Αν θέλαμε όλοι να μιλήσουμε-αλλά και να ακούσουμε.
Και να επιδείξουμε επιθυμία να κατανοήσουμε-και διανοητική εντιμότητα.

Η πραγματικότητα που ζούμε, ευτυχώς ή δυστυχώς, είναι πάντως διαφορετική.
Ετσι εκτιμώ.
Και σ' αυτή την κατευθυνση θα επιχειρησω στη συνέχεια να επιχειρηματολογήσω.

Friday, January 26, 2007

filoxenoumenos sto 'filoxeneio'

Το ποστ που ανεβάζω σε εβδομαδιαία -πάνω κάτω- βάση, αυτή τη φορά βρίσκεται αναρτημένο στο φιλόξενο Φιλοξενείο.
Ελπίζω μόνο πως ο εξομολογητικός τόνος σε μια ασυνήθιστη για τις blogοσυνήθειες μου ιστορία εναρμονίζεται με το φλογερό οίστρο που μας μαζεύει, όλα τα αδέσποτα στο ζεστό χώρο του..

Thursday, January 18, 2007

the show must go on ....

Δύσκολη εβδομάδα.
Οι πρώτες μέρες του νέου έτους πέρασαν με πολύ και σκληρό διάβασμα.
Χιλιάδες σελίδες εγγράφων γλιστρησαν κάτω από τον αντιχειρα μου.
Όταν υποστηρίζεις ένα σχήμα δημόσια, θέλεις να νιώσεις ασφάλεια για τους ισχυρισμούς σου.
Γράφε-σβήνε-πρόσθεσε..
Ατέλειωτες ώρες χαμένος στις σκέψεις σου: ανασυνθέτοντας έναν κόσμο.
Στο μεταξύ προέκυψε κι ο διάσημος καλός φίλος-το πάλαι δάσκαλος.
Είχα δεσμευτεί να του κάνω το τραπέζι σπίτι.
Μεταξύ διαλέξεων, βιβλιοπαρουσιάσεων και -άπειρων- συνεντεύξεων στον Τύπο.
Και γω, the very last minute man να ετοιμάζω την ανακοίνωση μου.
Πηγμένος στις παραστάσεις μου.
Αδυνατώντας να αρθρώσω τον εαυτό μου.
Γελάσαμε λίγο στο περιθώριο του συνεδρίου-ύστερα ξεκίνησε το show (του).

Μετά βίας προλάβαμε να πούμε τα απολύτως απαραίτητα.
Στο καπάκι, ανέκυψε το συνέδριο.
Ιδιαιτέρως απαιτητικό. Παρακολούθηση, στοχασμός, αλληλοσυμπληρούμενα συναισθήματα.
Eνα κομμάτι τα επιστημονικά συμπεράσματα που προέκυψαν-κι ένα τα ανθρωπολογικά από τη συνύπαρξη δυο διαφορετικών κοινοτήτων.
Ένταση, κούραση από τις πολύωρες παρακολουθήσεις, αλλά και συγκρατημένη ικανοποίηση: κάτι προχωράει σ' αυτόν τον προβληματισμό.
Το στόχο δλδ που συνθηματικά εξέταζε δια του τιτλου του το διεθνές συνέδριο.
Ο fellow-blogger βασικός οργανωτής πόνταρε σωστά.
Κάτι μικρο-χαλαρότητες δεν επηρεάζουν την τελική εικόνα.
Ωραίος χώρος, καλή προετοιμασία, ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις, το μόνο που έλλειψε ήταν οι μεγαλες συγκρουσιακές κλιμακώσεις που συνηθως δίνουν τον τόνο στις συναφείς παραστάσεις.
Οι φίλοι ήσαν εκεί-όχι όλοι, αλλά πάντως μερίμνησαν.
Η Ν., ο Α., ο Α., η Ρ., αλλά και ο Δ. και ο Μ. και τέλος ο Φ.
Είναι πάντα ευχάριστη η αίσθηση..

Σ/Κ σε ρέκλα να πάρουμε λίγο τα πάνω μας. Από καφέ σε dinee και από ποτό σε ξηροκάρπι. Χαιρέτησα τους 'αποδημήσαντες' και πάμε για άλλα. Ύπνος βαρύς τα βράδια και άγρια ξυπνήματα. Προσπαθώ να το διαχειριστώ. Κάπως βαρύ.
Επιφυλάσσομαι.

Χθες πήγαμε στην ομιλία του Κινέζου.
Τίγκα το αμφιθέατρο και ο κοντός την είχε δει υπεράνω.
'Υπερκομματικός' και καλά-άλλος θα κυβέρναγε την οκταετία.. Είπε και κάτι καλά, με ξεχωριστή πγοιότητα σχόλια.
Δε βαριέσαι.. Ειδα επιτοπίως και το δημοσιογραφικό λόμπυ της Πέμπτης-οψόμεθα σύντροφοι.
Μετά Μαγκαζέ για συνολική ανασκόπηση εβδομάδος. Κόσμος ετερόκλητος-δίπλα κι ο γνωστός εκλογολόγος.
Και ύστερα στην ταβέρνα των βορείων με την επικοινωνιολόγο-ίνδαλμα των glossy magazines.
Πα μαλ, στρατηγέ μου, πα μαλ.

Απόψε στη γιορτή του παλιού συμμαθητή-there is no bussiness like show bussiness..
Ήταν εκεί ολοι.
ΚΑι όλες.
Στο All Day του Village-που εγώ το ξέρω πια ως 'all night'
Πιώμα πολύ-θυμηθηκαμε τα παλιά. Ξέθαψα/με και μερικά. Θα δείξει.

Αρχίζει μια νέα φάση-οι πραγματικότητες αναπροσδιορίζονται.
Η υποδόρια ένταση παραμένει.
Οι εκκρεμότητες καραδοκούν.
Οι αμφιβολίες υφέρπουν.

The show must go on....

Thursday, January 04, 2007

Τhe Ιnsider..





























Είναι τόσο μίζερο να αναλώνεσαι με καραγκιόζηδες.
Nα αφήνεσαι να κατρακυλάς με την ψευδαίσθηση της επικοινωνίας.
Οδηγώ και σκέφτομαι.
Χωρις μουσική απόψε.
Με τη σκέψη μου στο πλευρό μου.
Ούτε στο παρελθόν-ούτε στο μέλλον.
Δαγκώνοντας την καθημερινότητα μου.
Η σταθμισμένη γνώση και το εκλογικευμένο βλέμμα είναι πολύτιμο προϊόν για να προσφέρεται χωρίς όρους σε άμορφες οχλούσες μάζες-συλλογίζομαι.
Από αυτές που μας περιβάλλουν στον πραγματικό ή στον virtual βίο μας.
Ξαφνικά συνειδητοποίησα πως δυο βδομάδες τώρα γράφω, γράφω, γράφω συντεταγμένα κείμενα με επιστημονικές αξιώσεις για τους οφθαλμούς τυφλών..
Τι νόημα μπορεί να έχει η προβολή επιχειρημάτων σε αφιονισμένους; Αυθυποβάλλομαι, προσποιούμενος πως κάτι μπορεί να σημαίνει κι αυτό. Πως ταχα με κρατάει σε διανοητική ετοιμότητα.
Αν η δικτυακή γραφή έχει στοιχεία ψυχοθεραπείας, η συστηματική εμπλοκή με τα σκατά που κυκλοφορούν γύρω μας, μόνο να σε λερώσει μπορεί.
Και γιαυτό φταίμε μόνο εμείς.
Από την άλλη, η άρνηση ενασχόλησης με δημιουργικότερες δραστηριότητες, αυτό ακριβώς δεικνύει: την αποστροφή από την 'καραδοκούσα' υποχρέωση..
Αναστολή ενηλικίωσης.
Let's face it mate!

Απόψε το βράδυ έφαγα με κάποιον που μου εξηγησε -νομίζω για πρώτη φορά στη ζωή μου- από 'μέσα' τους πολύπλοκους μηχανισμούς άσκησης του αμερικάνικου imperium.
Εχοντας την ευκαιρία να καθίσω -τυχαία- δίπλα του στο γνωστό 'δειπνο της Τεταρτης', άκουσα αυθεντικές ιστορίες για το φίλο του (πρώην αρχηγό της CIA) George Tennet, για τις οπτικές της αμερικάνικης γραφειοκρατίας στο Κυπριακό, για το τι έγινε στο State Department τη νύχτα των Ιμίων.
Πρόσκαιρα, έσκυψα μαζί του στο Οβαλ γραφείο καποιες κρισιμες για την ανθρωπότητα μέρες.
Ρώτησα-και πήρα απαντήσεις για απορίες που πάντα με βασάνιζαν.
Για τα μάτια των φρουρών που δεν συσπώνται-ορατά σώματα χωρίς ψυχές, για τους ιστούς που υφαίνονται στα επιμέρους παρασκήνια, για το συσχετισμό των δυνάμεων στην NSA, στην κυβέρνηση, στη Γερουσία, στην κοινωνία.
Τους.
Πληροφορήθηκα για το πρωτόκολο και το political ethos της αμερικάνικης σκηνής. Μου εξήγησαν γιατί η Χίλαρυ δεν θα γίνει -πιθανότατα- ποτέ πρόεδρος.
Ακουσα για τα φαβορί στην κούρσα της διαδοχής, για το lobbying περιξ του Καπιτωλίου, για τους αθόρυβους χρηματοδότες του συστήματος.

Ξαφνικά μελαγχόλησα.
Με τον εαυτό μου. Και τον τρόπο που διαχειρίζομαι το χρόνο μου.
Το τελευταίο [και ίσως καλύτερο πιάτο] του σολωμού που σερβιρίστηκε έμεινε άθικτο. Το ποτό έρρευσε-ο απέναντι μου, ένευσε.
Και η λεκτική διένεξη που τελετουργικά σχεδόν σφραγίζει τα λουκούλλεια αυτά δείπνα, πυροδοτήθηκε..
Δημοσιογράφοι εναντίον πολιτικών και στελέχη εναντίον όλων.
Ξεκόινησα να μεταφράζω στην πρώην μοντέλα [και νυν δημοσιογράφο] Αμερικανίδα που στριμώχτηκε πλαϊ μου προς το φινάλε.
Σύντομα καταλάβαμε και οι δυο πως ήταν μάταιο.
Η υπόλοιπη βραδιά βαφτίστηκε από ηχηρές ατομικές εκπυρσοκροτήσεις, άσφαιρες δηλώσεις καρα)(*&^% [="καραπούτσα" που λέει κι ο φίλος μου ο Γιαννάκης] και πνίγηκε στη σαμπάνια.
Και στο καλαμπούρι ασφαλώς..

ΚαΛή Χρονιά, παιδιά.